WISC-R Zeka Testi
Türkiye’de standardizasyonu, geçerlilik ve güvenilirliği yapılmış en önemli zeka testlerinden birisi olan WISC-R testi 6-16 yaş grubu bireylere uygulanır ve bu yaş grubundaki bireylerin zeka bölümünü yani IQ puanını ortaya çıkarır. Test; 6 sözel, 6 performans olmak üzere 12 alt testten oluşmaktadır. Test sonucunda bireyin sözel, performans ve genel olmak üzere üç zeka bölümü yani üç IQ puanı elde edilir. 1939 da yetişkinler için hazırlanmıştır. Kısaca W-B(Wechsler-Bellevue) olarak adlandırılan bu ölçek 1955 yılında yenilenmiş ve adı WAIS(Wechsler Yetişkinler Zeka Ölçeği) olarak değiştirilmiştir. 1949 yılında David Wecsler ( 1896-1981 ) tarafından geliştirilmiş, 6-16, 11yaşlarındaki çocuklar için WISC’i ( Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeği) hazırlanmıştır. Bu ölçek 1974 yılında gözden geçirilmiş ve standardizasyonu yapılmış böylece WISC- R (Revised) ortaya çıkmıştır. Wechsler daha sonra 4-6 ve 2 yaşlarındaki okul öncesi çocuklar için WPPSI’i ( Wechsler Okul Öncesi Çocuklar İçin Zeka Ölçeği ) hazırlamıştır. Wechsler ölçeklerinin hedeflediği yaş grupları birbirlerinden farklı olmakla birlikte her üç ölçekte de Sözel ve Yapım ( Performans) bölümleri bulunmaktadır. Her iki bölümde birbirlerinden farklı alt bölüm ya da ölçeklerden oluşmaktadır. Wechsler’in getirdiği yeni sistemin en önemli yararı, çocuğun yerini kendi yaşıtları içerisinde görebilmek ve zaman içerisinde bazı karşılaştırmalara gidebi1mektir. 6-16 yaş arası bireylere uygulanan ve WISC-R zeka testi, bireysel olarak yaklaşık 60-70 dakikada uygulanır.
-
- A) Sözel
1- Genel Bilgi; Çocuğun doğal çevre, okul çevresi ve kültürel ortamından ne kadar bilgi aldığıyla ilgili ve bilgi düzeyini gösteren bir alt testtir.
2- Benzerlikler;Çocuğun iki şey arasında benzerlik kurarken soyutlama ve genelleme yapıp yapamadığını, ayrıca bunu doğru ifade edip edemediğini gösteren bir alt testtir.
3- Aritmetik; Dikkati bir probleme yönlendirebilme ve öğrenme yeteneğini gösteren, zaman sınırlaması olan bir alt testtir.
4- Sözcük Dağarcığı; Çocuğun bildiği sözcük sayısını ve ifade becerisini gösteren bir alt testtir.
5- Yargılama;Muhakeme, akıl yürütme, duygusal ve mantıksal olgunluk düzeyini gösteren bir alt testtir.
6- Sayı Dizisi; Çocuğun işitsel uyaranları anımsama gücünü gösteren bir alt testtir. - B) Performans
1-Resim Tamamlama; Dikkati görsel uyaranlara yoğunlaştırabilmeyle ilgili bir alt testtir. Çocuktan resimde eksik olan detayları ayırt etmesi istenir.
2-Resim Düzenleme;Olaylar dizisini algılama, neden- sonuç ilişkisi kurabilme, muhakeme gücüyle ilgili bir alt testtir.
3-Küplerle Desen; Görsel – hareketsel – mekansal koordinasyonla, parçalar arası ilişkide bütüne giderken ön tahmin yeteneğiyle ilgili bir alt testtir.
4-Parça Birleştirme; Görsel- hareketsel koordinasyonla, parça –bütün ilişkisini kavramayla ilgilidir.
5-Şifre; Çalışma hızı, görsel hareketsel koordinasyon, sıraya koyma, psikomotor hız, görsel uyaranları anımsama ve konsantrasyon yeteneği ile ilgili bir alt testtir.
6-Labirentler; El-göz koordinasyonu, figür- zemin algısıyla ilgili bir alt testtir. *Sayılar ve labirentler alt testleri yardımcı ek testlerdir.
- A) Sözel
Çocuğunuza Wisc-r Zeka Testi uygulatarak gelişimi hakkında fikir sahibi olabilir, olası sorunlarda önceden önlem alıp müdahalede bulunma şansınız olacaktır.
STANFORD BİNET
Bireylerin zihinsel performanslarını belirlemek amacıyla uygulanan bireysel zekâ testidir. Uygulama sonucunda bireye ait zekâ yaşı ve zekâ bölümü elde edilmektedir. Süreye dayalı bir test değildir.
İlk “zekâ testi” Alfred Binet ve çalışma arkadaşı Theodore Simon tarafından zihinsel gerilik ya da öğrenme güçlüğü olan çocukları tespit etmek için geliştirilmiştir. İlk Binet-Simon ölçeği 1905’te yayınlanmıştır. Binet, zekâ yaşı kavramını geliştirdi. Buna göre 4 yaşındaki çocukların ortalaması düzeyinde sonuç elde eden bir çocuğun zeka yaşı 4; 12 yaş grubunun ortalaması düzeyinde sonuç elde eden bir çocuğun zeka yaşı ise 12’dir. Sonraki 10 yıl içinde birçok Binet uyarlaması gerçekleştirilmiştir. Bunlar arasında en bilineni Stanford Üniversitesi’nde L. M. Terman tarafından geliştirilip 1926’da yayınlanan testtir. Terman ünlü zekâ bölümü (ZB) terimini ortaya koymuştur. ZB zekâya sayısal bir değer vermek üzere kullanılmaktadır ve ortalama bir insanın zekâsı 100 kabul edilmektedir. Stanford-Binet zekâ ölçeği 1916’dan bu yana çeşitli nedenlerle dört kez gözden geçirilmiştir.
Testin 1937 yılında gözden geçirilen versiyonu Refia Şemin tarafından ele alınmış ve 1965 yılında İstanbul çocukları üzerinde çalışarak Türkçe’ye çevrilmiştir. Şu anda Türkiye’de bu test uygulanmaktadır.
METROPOLİTAN OKUL OLGUNLUĞU TESTİ
5 yaş 6 ay–6 yaş çocuklarına uygulanmaktadır. Bu test okula yeni başlayanların birinci sınıf talimatlarını anlamaya hazırlıklı olmalarını sağlayacak olan özelliklerini ve başarılarını ölçmek üzere hazırlanmıştır. Test çocukları anaokulun sonunda veya birinci sınıfın başlangıcında incelemek için kullanılmaktadır.
Çocukların okula, okulun gerektirdiği kurallara ve öğrenmeye hazır olup olmadığını saptamak amacıyla yapılan bir testtir. Okula hazırlanırken olması gereken fizyolojik, çevresel ve zihinsel faktörleri değerlendirmekte kullanılır.
Metropolitan Okul Olgunluğu Testi; Kelime Anlama, Cümleler, Genel Bilgi, Eşleştirme, Sayılar, Kopya Etme gibi 6 alt test ve toplam 100 maddeden oluşur.
Testin sonucunda, çocuğunuzun okul için gereken olgunluğa ne ölçüde hazır olduğu ve düzeyiyle ilgili sağlıklı veriler elde edilir.
AGTE: (Ankara Gelişim Tarama Envanteri) Gelişim Testi
0-6 yaş arasındaki çocukların gelişimsel açıdan değerlendirilebilmesi amacıyla uygulanan bir envanterdir. Çocuk ruh sağlığı alanında çalışan Psikologlar tarafından uygulanmaktadır.
Çocukların, 0-3 aydan başlayarak, 48-72 ay dilimine kadar aylık periyotlarla; dil gelişimi, zihinsel becerileri, küçük-kas gelişimi, büyük-kas gelişimi, sosyal gelişimi ve öz bakım becerileri tek tek incelenip gözlenerek puanlanır. Bu değerlendirme eğer mümkün ise anne-baba ve çocuğun bir arada olduğu bir ortamda yapılır.
Uygulayıcı tarafından anne-babaya yöneltilen soruların yanı sıra çocuk da aynı zamanda gözlem altına alınmaktadır. Adım adım çocuğun sahip olduğu her beceri değerlendirmeye alınmaktadır.
Örneğin; çocuğun her iki elini kullanarak bardak kullanabilmesinden; adresini bilme becerisine kadar, daha önce sözü edilen Dil – Bilişsel, Küçük Kas, Büyük Kas, Sosyal – Öz Bakım beceri alanlarındaki gelişiminin, takvim yaşına uygun olup olmadığı puanlanmakta ve değerlendirme raporu halinde Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı’na verilmektedir.
Ankara gelişim tarama envanteri (AGTE), bebek ve çocukların gelişimi ile ilgili derinlemesine ve sistemli bilgi sağlayan bir değerlendirme aracıdır.
Çevre koşullarının bebek ve çocukların bilişsel ve sosyal gelişimlerini etkileyebileceği göz önüne alınarak envanterin gelişimsel gecikme riski taşıyabilecek alt sosyo-ekonomik düzey çocuklarına uygun olarak geliştirilmesine dikkat edilmiştir.
AGTE, 0-6 yaş bebek ve çocukların şu andaki gelişimini ve becerilerini annelerden alınan bilgiler doğrultusunda değerlendirmektedir.
Bu şekilde uygulama, annelere gelişim açısından önemli davranışları daha iyi gözleyebilme ve çocukları daha iyi tanıyabilme olanağı sağlamaktadır.
Bu envanter, anneler dışında babalar, bakıcılar ve öğretmenler tarafından da yanıtlanabilir.
Ancak, okul veya kurumlarda uygulandığında bilgi veren kişinin çocukla olan ilişkisinin niteliğinin bilinmesi önemlidir.
Envanter, gelişimsel gecikme ve düzensizlik gösterme açısından risk altında olduğu düşünülen bebek ve çocukların erken dönemde tanınması ve gerekli önlemlerin alınabilmesine de olanak sağlar.
Envanter “Evet, Hayır, Bilmiyorum” şeklinde yanıtlanan 154 maddeden oluşmuştur.
Sorular gelişimin farklı, ancak birbiriyle ilişkili alanlarını (Dil-Bilişsel, İnce Motor, Kaba-Motor, Sosyal Beceri-Özbakım) temsil edebilecek biçimde düzenlenmiştir.
Peabody Resim Kelime Testi
Çocuğun dil gelişimini ölçmek amacıyla uygulanan bir testtir. Her kartta sekiz resmin bulunduğu 50 karttan oluşmaktadır. Maddelere verilecek cevaplarda süre sınırı yoktur.
Bender Gestalt Görsel-Motor Algılama Testi
Bu test, çocuklarda görsel motor işlevini görmek için gelişimsel bir test olarak kullanılarak hem yetişkin, hem de çocuklarda geriliği, regresyonu, fonksiyon kaybını ve organik beyin hasarlarını saptamaya ve özellikle regresyon vak’alarında da kişilik sapmalarını bulmaya ışık tutmaktadır (zekâ geriliği, afazi, çeşitli organik beyin hasarları, psikozlar, gerçek olmayan hastalanmalar gibi).
Benton Görsel Bellek Testi: Görsel – mekansal belleğin ölçülmek istendiği durumlarda kullanılabilir. Benton (1974) tarafından deliştirilen testin orijinali; Şekillerin farklı sürelerde sunumunu, Şeklin bakarak çizilmesini, Çizimin gecikmeli olarak akıldan yapılmasını veya Başka şekiller arasından tanınmasını içermektedir.Benton Görsel Bellek Testi, şekil belleğini anlık ve gecikmeli olarak değerlendirebilmekte; bunun da ötesinde, görsel belleği, görsel algılama ve motor yeteneklerden ayırt edebilmektedir. Test ülkemizde, farklı gelişim özelliklerinden gelen sağlıklı bireyleri ve çeşitli klinik örneklemleri içeren araştırmalarda kullanılmıştır.
DENVER Gelişimsel tarama Envanteri: Küçük çocuklarda varolan gelişimsel sorunları tespit etmek amacıyla geliştirilmiş bir ölçme aracıdır. Çocuğun yaşına uygun birtakım becerilerini değerlendirmek, gelişimsel olarak şüpheli durumları objektif olarak ölçmek ve risk altındaki çocukları izleyebilmek için 116 maddde ve 4 alt bölümden oluşan bir ölçektir.
Denver II, 0-6 yaş çocuklarının gelişimsel değerlendirilmesinde kullanılan bir tarama testidir. 1980 yılında Türk çocuklarına Ankara standardizasyonu Prof. Dr. Kalbiye Yalaz ve Prof. Dr. Shirley Epir (Hacettepe Tıp Fakültesi) tarafından yapılarak kullanıma sunulmuştur. Frankenburg ve Dodds tarafından 1990 yılında yeniden gözden geçirilerek özellikle dil alanında eklenen yeni maddeleri ve farklı puanlama sistemiyle geliştirilmiş, Denver II adı ile yayınlanmıştır.
Denver II 1996 yılında Yalaz ve Anlar’ın Ankara standardizasyonu ve eğitim programı yeniden ülke çapında kullanıma sunulmuştur.
DENVER II sağlıklı görünümdeki çocuklarda olası gelişimsel sorunları saptamak amacı ile kullanılır. Üç temel alanda değerlidir:
- a) Sağlıklı gözüken çocukları olası sorunları yönünden taraması,
- b) Gelişimsel gerilik olduğundan kuşkulanılan işlevleri nesnel şekilde saptama olanağı vermesi,
- c) Riskli bebekleri (örneğin doğum öncesi sorunlar, düşük doğum ağırlıklı ya da erken doğmuş, çoğul gebelikler, ailede gelişimsel sorunu olanlar, yardımcı üreme teknikleri ile doğan bebekler v.b.) izlemede kullanılabilmesi.
Kapsadığı KİŞİSEL-SOSYAL, İNCE MOTOR, DİL ve KABA MOTOR alanlarda çocuğun kendi yaş grubundaki diğer çocuklarla karşılaştırılarak hangi yüzdelik diliminde olduğunu göstermesi açısından diğer birçok gelişimsel tarama testine göre daha kolay uygulanma özelliği taşımaktadır.
FROSTİG Görsel Algı Testi
Çocukların görsel algılarını değerlendirmeye yardımcı olan bir testtir. 5 yaş 6 yaş ve 0 ay arasındaki çocuklara uygulanabilen, çocuğun ilkokula hazır olup olmadığını ölçen, bir olgunluk testidir.
El-Göz Koordinasyonu, Şekil-Zemin Ayırımı, Algılama Sabitliği (Şekil Değişmezliği ), Mekânla Konumun Algılanması (Uzaydaki Pozisyon) ,Mekân İlişkilerinin (Uzay ilişkilerinin) Algılanması olmak üzere 5 algısal beceriyi ölçen bir performans testidir.
Özel Öğrenme Güçlüğü Bataryası
Wısc-r zeka testinin sözel ve performans puanlarının incelenmesinden sonra bireyde özgül öğrenme güçlüğü olup olmadığı ve varsa düzeyini belirlemeye yarayan bir testtir.
